مهاجرت تحصیلی به ایتالیا بین دانشجوهای خارجی (مخصوصاً ایرانی‌ها) محبوبیت زیادی داره، چون شهریه پایینه، بورسیه داره، سبک زندگی اروپاییه، و کشور عضو اتحادیه اروپاست. ولی مثل همه‌ی کشورها، ایتالیا هم ناگفته‌ها و چالش‌هایی داره که کمتر کسی قبل از مهاجرت بهشون توجه می‌کنه.
در ادامه، واقعی‌ترین و مهم‌ترین ناگفته‌های مهاجرت تحصیلی به ایتالیا رو با جزئیات برات می‌نویسم:
۱. بورسیه‌ها راحت نیستن، ولی ممکن‌ان
بورسیه‌ی معروف ایتالیا (DSU یا EDISU) برای خیلی‌ها جذابه، اما:
پروسه‌اش زمان‌بر و اداریه (ترجمه مدارک مالی خانواده، اثبات درآمد، ارسال مدارک به موقع، و…)
خیلی وقت‌ها دانشجوها ماه‌ها بعد از ورود پول رو دریافت می‌کنن؛ یعنی باید تا اون موقع خرج زندگی رو از جیب بدی.
گاهی به دلایل پیچیده و نامشخص، بورسیه در سال دوم یا سوم قطع می‌شه یا کاهش پیدا می‌کنه.
۲. زبان ایتالیایی؛ کلید واقعی زندگی و کار
حتی اگه رشته‌ات به انگلیسی باشه، برای کار، تعامل اجتماعی، درمان، خدمات شهری، یا حتی اجاره خونه، باید حداقل سطح B1 از زبان ایتالیایی بلد باشی.
پیدا کردن کار بدون زبان ایتالیایی تقریباً غیرممکنه، حتی کارهای ساده مثل رستوران یا فروشگاه.
۳. کار دانشجویی قانونی هست، ولی پیدا کردنش سخته
به‌طور قانونی اجازه داری ۲۰ ساعت در هفته کار کنی، اما:
کار دانشجویی برای خارجی‌ها به شدت رقابتیه، چون خیلی از دانشجوهای ایتالیایی خودشونم دنبال همین شغل‌هان.
اکثر شغل‌ها زبان ایتالیایی می‌خوان.
خیلی وقت‌ها فقط کارهای سخت مثل پیک، ظرف‌شویی یا انبارداری برای خارجی‌ها باقی می‌مونه.
۴. سیستم اداری فوق‌العاده کند و بوروکراتیک
یکی از بدنام‌ترین مشکلات ایتالیا! برای گرفتن اقامت، بیمه درمانی، باز کردن حساب بانکی، دریافت کارت اقامت (permesso di soggiorno)، و حتی ثبت‌نام دانشگاه ممکنه هفته‌ها یا ماه‌ها معطل بمونی.
خیلی از ادارات هنوز کاغذی کار می‌کنن، جواب ایمیل نمی‌دن، و فقط حضوری راهت می‌ندازن.
اگر زبان ایتالیایی بلد نباشی، ارتباط گرفتن با کارمندها تقریباً غیرممکنه.
۵. خوابگاه‌ها کمیاب و پرتقاضا
دانشگاههای ایتالیا نسبت به تقاضا، ظرفیت خوابگاهی بسیار محدودی دارن.
اکثراً مجبور می‌شی خونه اجاره کنی که:
هم گرونه (مخصوصاً در شهرهایی مثل میلان، رم، فلورانس)
هم ممکنه صاحب‌خونه‌ها به خارجی‌ها اجاره ندن
و خیلی وقت‌ها نیاز به ضامن ایتالیایی یا قرارداد شغلی داره که اکثر دانشجوها ندارن.
۶. هزینه‌های زندگی واقعی بیشتر از چیزیه که تو تبلیغات می‌گن
گرچه شهریه پایین و بورسیه وجود داره، ولی:
اجاره خانه + حمل‌ونقل + خورد‌وخورا‌ک + خدمات درمانی و اداری، هزینه‌های ثابتی هستن که بدون درآمد ثابت، فشار می‌یارن.
اگه در شهرهای کوچکتر باشی، هزینه پایین‌تره، ولی فرصت شغلی هم کم‌تره.
۷. رفتار دوگانه یا تبعیض گاه‌به‌گاه
در دانشگاه معمولاً با احترام برخورد می‌شه، اما در جامعه‌ی عمومی ممکنه:
نژادپرستی‌های ملایم یا نگاه از بالا ببینی
با شنیدن لهجه یا دیدن ظاهر غیراروپایی، بعضی‌ها سرد برخورد کنن یا فاصله بگیرن
پلیس گاهی در مورد مدارک اقامت سخت‌گیری بی‌مورد بکنه
۸. کیفیت آموزش در دانشگاه‌ها متفاوته
دانشگاههای ایتالیا اسم و رسم‌دار هستن (مثلاً Bologna، Sapienza، Politecnico di Milano)، اما:
بعضی دانشگاه‌ها ساختمان‌ها، منابع، یا سیستم مدیریتی خیلی قدیمی دارن
در برخی رشته‌ها (مثلاً رشته‌های فنی یا پزشکی)، هنوز سیستم آموزشی سنتی و مبتنی بر حفظیات باقی مونده
ارتباط استاد و دانشجو خیلی رسمی‌ـه؛ حمایت زیادی از دانشجوی خارجی نمی‌شه، همه‌چیز به خودت بستگی داره
۹. ادامه اقامت پس از تحصیل؛ قانونی ولی رقابتی
برخلاف ترکیه یا روسیه، ایتالیا امکان اقامت بعد از تحصیل رو می‌ده، اما:
فقط ۱۲ ماه فرصت داری که کار پیدا کنی یا استارتاپ راه بندازی
اگر توی این مدت کاری مرتبط با رشته‌ات پیدا نکنی، باید کشور رو ترک کنی
پیدا کردن کار با حقوق کافی برای دریافت ویزای کاری، بدون زبان ایتالیایی، تقریباً غیرممکنه
۱۰. مهاجرت خانوادگی یا دریافت اقامت دائم = پروسه طولانی
آوردن اعضای خانواده (همسر، فرزند…) نیاز به اثبات درآمد ثابت و جای زندگی داره
دریافت اقامت دائم (بعد از ۵ سال) یا تابعیت (بعد از ۱۰ سال) هم پر از کاغذبازی و آزمون زبان و بررسی مالیاتیه
جمع‌بندی واقع‌بینانه:
تحصیل در ایتالیا گزینه‌ی مناسبیه اگر:
دنبال بورسیه‌ای هستی که واقعاً قابل دریافت باشه
حاضر به یادگیری زبان ایتالیایی هستی
دانشگاه معتبری انتخاب می‌کنی
توان مدیریت زندگی اروپایی با هزینه متوسط رو داری
توقع اقامت راحت یا شغل فوری بعد از فارغ‌التحصیلی نداری